Đất nước có bao nhiêu “bé Hạo Nam”?

Vụ việc cháu bé Thái Lý Hạo Nam bị tuột chân vào đường ống cọc nhồi bê tông và sau bốn ngày cật lực cứu hộ, tính mạng của cháu Hạo Nam vẫn không được cứu, cuối cùng, đại diện lực lượng chức năng phải tuyên bố cháu bé đã chết và cho đến ngày thứ sáu, việc tìm kiếm thi thể xấu số của cháu bé vẫn mịt mờ. Điều này tự dưng khiến tôi rùng mình nghĩ đến những số phận “Hạo Nam” mịt mờ trên đất nước này.

“Lực lượng cứu hộ bé trai 10 tuổi (nạn nhân rơi xuống trụ bê tông từ ngày 31/12 và được thông báo đã tử vong ngày 4/1) đến ngày 5/1 vẫn chưa tìm thấy thi thể của nạn nhân và đưa lên mặt đất, nên phải trưng cầu ý kiến chuyên gia trong và ngoài nước.

Truyền thông Nhà nước loan tin như vừa nêu. Theo đó vào sáng sớm ngày 5/1, công tác cứu hộ phải tạm dừng vì gặp phải tầng địa chất “đặc biệt”.

Lực lượng chức năng phải hội ý khẩn cấp để trưng cầu ý kiến của giới chuyên gia trong và ngoài nước về cách giải quyết các tầng địa chất. Phương pháp cứu hộ hiện có thay đổi và làm theo cách tháo các khớp nối, lần lượt đưa các đoạn ống lên, thay vì đưa toàn bộ như dự tính trong mấy ngày qua.  

Truyền thông Nhà nước tin vụ tai nạn xảy ra lúc khoảng 11 giờ 30 phút sáng ngày 31/12 khi cháu bé 10 tuổi (tên Thái Lý Hạo Nam) cùng một số bạn trong xóm đi vào công trình cầu Rọc Sen để nhặt sắt. Khi thấy bạn Nam bị rơi vào trụ bê tông, các bạn đi cùng hô hoán để người lớn đến cứu nhưng bất thành. Khoảng 300 người đã được huy động cùng nhiều phương tiện để cứu cháu bé” (Trích nguyên văn từ RFA).

Câu chuyện cháu Hạo Nam bị tai nạn trở thành đề tài nổi sóng suốt mấy ngày nay, người ta đặc biệt quan tâm theo dõi, từ quán ăn nhỏ trong xóm đến quán cà phê, đến bất kì nơi nào khác, người ta đều bình luận, chép miệng xót thương, trách cứ nhà thầu, thậm chí luận tội nhà thầu đã sơ xuất, đã thiếu trách nhiệm, đội cứu hộ đã bưng bít thông tin… có một ngàn lẻ một kiểu bình luận. Nhưng người ta quên mất một điều, trên đất nước này, mỗi ngày, chí ít cũng có vài số phận na ná hoặc giống như hoặc bi thảm hơn Hạo Nam.

Số phận của những đứa bé hẩm hiu, nghèo đói và có thể chết bất kì giờ nào, số phận của những đứa bé đi học trong mùa đông giá rét, cái lạnh cắt da cắt thịt ở những trường dân tộc nội trú và bữa ăn của chúng chủ yếu là cơm trắng bởi khẩu phần ăn đã bị vị hiệu trưởng đáng kính của chúng cắt xén bằng mọi giá, cái cổng trường và phòng học của chúng có thể sập bất kì giờ nào, và đã có những cái chết thương tâm bởi sập cổng trường.

Số phận của những Hạo Nam trên đường đi nhặt ve chai, bán vé số vấp ổ gà, ổ voi và chết tức tưởi, chẳng có lời xin lỗi hay lời ai điếu và đơn vị thi công vẫn cứ lạnh lùng, nhơn nhơn làm việc, bất chấp lời kêu than, thậm chí phẫn nộ của người dân. Bởi công nhân thì vô trách nhiệm, họ cũng tự thấy họ là nạn nhân của bóc lột và họ thờ ơ, chủ thầu thì bất chấp, miễn sao rút cho đủ tiền từ ruột công trình để vừa làm giàu vừa chung đủ cho thế lực chống lưng. Và nếu có sơ xuất nào, rủi ro gì thì đã có người chống lưng mà chạy tội. Cái thời đại người ta dùng quyền lực để mà đe nẹt, hà hiếp và đạp qua nỗi đau đồng loại để mập lên, trơn láng và tự mãn…

Số phận của Hạo Nam trong xã hội này, có thể nói rằng nhiều vô kể, thế nhưng đâu phải ai cũng ‘may mắn’ trong đau đớn như Hạo Nam! Tôi biết, trong giờ phút này, nói một cậu bé bị tuột chân xuống hố cọc nhồi sâu gần bốn chục mét và chết ngạt, đau đớn, từ người thân cho đến mọi người đều đau đớn…như Hạo Nam ‘may mắn’ là quá vô cảm. Nhưng thực sự, Hạo Nam còn may mắn hơn nhiều, rất nhiều so với rất nhiều Hạo Nam vô danh trong cuộc đời này. Bởi chí ít, cái chết của cậu bé cũng đánh thức được lương tri xã hội, mặc dù động cơ của đôi bên có sự trùng lặp đáng sợ.

Sự trùng lặp này nằm ở chỗ bế tắc truyền thông nhà nước. Nghĩa là suốt ba năm nay, truyền thông nhà nước đang ngày càng tê liệt và khủng hoảng niềm tin nhân dân bởi sự thật từ dịch Covid-19 với những gì truyền thông loan tin là một trời một vực. Trong khi đó, đời sống nhân dân đang ngày càng khủng hoảng, sự khủng hoảng niềm tin nhân dân từ suy sụp kinh tế là quả bom nổ chậm có sức công phá kinh hoàng với chế độ. Thế nên các buổi tế thần của chế độ ngày càng mạnh tay và lễ vật thêm phần nặng đô.

Một mặt tế lễ hai con dê to lớn là hai Phó Thủ tướng được xem là được lòng dân và tạo thiện cảm với giới trí thức nhiều nhất để xoa dịu những tổn thân tinh thần tập thể của nhân dân, mặt khác phải tạo ra những cú hích thông tin nhằm đánh lạc hướng mọi thứ, để người ta quên bớt, giảm bớt khó khăn. Nghiệt nỗi, mùa Word Cup năm nay cũng không có mấy người dân mất nhà vì cá độ và mức độ nhảy cầu cũng không cao, hơn nữa các đội cứu hộ trong nhân dân tự phát cũng đã nhiều, và người ta cũng chẳng còn quan tâm đến chuyện chết chóc kiểu “lạt nhách” này cho mấy, nên thông tin, truyền thông Việt Nam vẫn chưa có trái bom nào để phá tan cái lạnh mùa đông, trong dịp sắp Tết này.

Thế rồi đùng một cái, xuất hiện câu chuyện đau lòng của cậu bé Hạo Nam, vậy là, về mặt nhân đạo, đây là cơ hội để tạo ra mối thiện cảm của nhân dân với nhà nước, quân đội, lực lượng được huy động tối đa mặc dù ngay từ đầu, dường như người ta đã biết rằng cậu bé chết chắc, bởi với suy luận của một người bình thường, không phải chuyên gia, người ta vẫn biết rằng với tiết diện 25cm, sâu 35 mét thì lượng oxy dưới đáy âm kia sẽ vô cùng thấp, không đủ để đốt một que diêm, và khi một con người rơi xuống đó, hoảng loạn, mắc kẹt, thở dốc và đốt oxy nhanh chóng trong vòng vài giây, sau đó ngạt thở, chết đau đớn, quằn quại… Thế nhưng mặc dù người ta thả các phương tiện máy móc xuống mà vẫn không biết cậu bé còn sống hay đã chết, đến bốn ngày sau mới công bố chết. Vì thời gian bốn ngày là thời gian vô cùng quan trọng cho việc khác của truyền thông.

Với bốn ngày đó, hình ảnh, cảm xúc, trách nhiệm, sự ngưỡng mộ và cả lòng từ thiện được bày tỏ trước thế giới, cha mẹ của Hạo Nam có thêm căn nhà mới, được an ủi, thế giới thấy rằng tính mạng con người được đặt lên mức hàng đầu, việc giải cứu bé hạo Nam chẳng khác nào giải cứu binh nhì Ryan, có mọi nỗ lực và mồ hôi. Đó là Việt Nam, Chính phủ, Nhà nước và Quân đội trong con mắt thế giới.

Còn trong con mắt người Việt thì sao? Ít ra trong sâu thẳm của con người, sự xót thương, lòng thương cảm dành cho cậu bé xấu số nhà nghèo cũng giúp người ta xoa dịu bớt nỗi đau trong chính tâm hồn của mình, người ta nhìn thấy rằng so với cha mẹ Hạo Nam, nhà của họ cũng còn lớn hơn nhiều, so với bé Hạo Nam phải đi nhặt từng thanh sắt vụn bán kiếm 60 ngàn đồng mà nộp học phí lớp võ, con của họ còn may mắn hơn nhiều. Lời an ủi vô thức này khiến cho người ta thấy ấm hơn, mãn nguyện hơn và dễ dung thứ, dễ chịu đựng, dễ ngậm đắng nuốt cay hơn… Đây là một trái bom thả rất đúng lúc và tạo được hiệu ứng vô cùng lớn của Chính phủ. Không chừng, nếu có trái bom thông tin này sớm hơn một chút, lực lượng cơ động của Bộ sẽ không cần phải huy động vào Sài Gòn như đã làm?!

Nói cho cùng trong đau đớn thì cậu bé Thái Lý Hạo Nam vẫn còn rất ‘may mắn’ so với hàng triệu trẻ em nghèo trên xứ sở này. Bởi chí ít, cái chết thương tâm của em cũng đánh thức lương tri của hàng triệu người và giúp hàng triệu người nghèo được an ủi, bớt tủi thân, giúp cha mẹ em có thêm chỗ che mưa che nắng, và che cả những giọt nước mắt của họ sau này!